1
Ein trygg arbeidsplass er òg ein arbeidsplass der ein trivst og føler seg sett og inkludert. For å oppnå dette trur me at det er viktig at me har det gøy saman. Nettopp viktigheita av å ha det gøy saman er noko me er opptekne av og som me måler årleg i vår medarbeidarundersøking (skala frå 1-5, der 5 er beste score). I forrige medarbeidarundersøking scora me 4,4 på denne KPI-en, mot målet vårt på 4,0.
Eide diskriminerer ikkje, korkje basert på kjønn, hudfarge, religion eller seksuell legning. Me har fokus på likestilling og mangfald i tilsetjing av lærlingar og i rekrutteringsføremål. Det er ikkje avdekka tilfelle av diskriminering i 2023.
Konsernet har stort mangfald på arbeidsplassen, med tilsette frå heile tolv ulike nasjonar. I tillegg til våre norske tilsette som utgjer fleirtalet av dei tilsette, har me tilsette frå Sverige, Danmark, Tyskland, Litauen, Nederland, Portugal, Italia, Mexico, Syria, Pakistan og India! Dei tilsette er i all hovudsak busett i nærmiljøa der me driv verksemda vår. Alle våre tilsette er busette i og arbeidar i Noreg, med unntak av ein permanent fulltidstilsett som er busett og arbeider i Italia.
Me hadde ved utgangen av året 128 tilsette, av desse er 102 fast tilsette og 26 midlertidig tilsette. Dette er ei betydeleg auke frå 77 tilsette i 2022 og skuldast i hovudsak tilsettingar knytt til teknologisatsinga i Watermoon og til restauranten Iris. 105 personar har fulltidsstilling og 23 personar har deltidsstilling. Av dei 26 midlertidig tilsette inngår lærlingar, traineear, skuleelevar, PhD-studentar og vikarar. Det aller meste av våre aktivitetar vert utførte av våre eigne tilsette og me har ikkje store sesongvariasjonar i arbeidet. I samband med ferieavvikling for våre tilsette og i samband med enkelte arbeidsoperasjonar nyttar me oss av sommarhjelpar og ringevikarar. I talet på midlertidig tilsette inngår åtte ringevikarar og ekstrahjelparar som har vore aktive i 2023.
31 av våre tilsette er kvinner og kvinneandelen i konsernet er på 24 % av alle tilsette (18 % i 2022). Sjølv om me framleis har få kvinner i forhold til menn er me glade for at kvinnedelen er auka betydeleg frå 16% i 2021. Styrets leiar i konsernet er kvinne.
I tillegg til dei som er tilsette ved årsslutt har me òg andre arbeidarar som i perioder utfører arbeid på våre lokasjonar og under våre HMS-reglar eller under vår kontroll.
Ekstrahjelpar og ringevikarar som ikkje er tilsette ved årsslutt utfører enkle arbeidsoppgåver ved våre produksjonslokasjonar, særleg i samhand med ferieavvikling og ved behov for ekstra bemanning i samband med arbeidsoperasjonar. Læriingar, traineer og PhD-kandidatar som er tilsett ved årsslutt er inkluderte i tala for tilsette og er kategoriserte som midlertidige tilsette. Lærlingar utfører ulike oppgåver innanfor sitt fagområde ved våre lokasjonar, under opplæring frå erfarne tilsette. Me har i 2023 hatt to personar som har status som «self-employed». Desse har arbeida på ulike prosjekt i administrasjonen.
I samband med bygging av vår nye teknologi Watermoon®, har me hatt ansvar for tilsette hjå underleverandørar mellom anna i samband med samanstilling og installasjon. Desse er i slike tilfelle underlagt våre HMS-reglar og arbeidsprosedyrar. I produksjonen nyttar me underleverandørar til å utføre enkelte operasjonar ved våre anlegg. Dette gjeld mellom anna serviceteam som har ansvar for spyling av nøter. Desse er i slike tilfelle underlagt våre HMS-reglar og arbeidsprosedyrar.
Omfanget av arbeidarar som ikkje er tilsette er generelt lågt og utgjer ein liten del samanlikna med tal på tilsette og samla timar arbeida. Omfanget er òg stabilt gjennom året. Samanlikna med tidlegare år er omfanget noko auka grunna bruk av underleverandørar knytt til bygging av vår nye Watermoon®-teknologi. Me har ikkje presise tal på arbeidarar som ikkje er tilsette, men me estimerer dette til om lag 40 årsverk totalt.
Gjennomsnittleg lønnsnivå for alle kvinner i bedrifta er på 98 % av lønnsnivået for alle menn (gjennomsnitt for alle stillingskategoriar). Hovudårsaka til forskjellen er at me har ein høgare kvinnedel blant våre læringar enn blant andre tilsette. Lønna til den tilsette i konsernet med høgast samla godtgjersle var på 3x medianløna. Samla lønsjustering i prosent i 2023 for dei tilsette med høgast løn var lik den prosentvise justeringa av medianløna.
Årlege lønnsjusteringar vert fastsett av dagleg leiar i samråd med styret og leiinga. Konsernet nyttar i all hovudsak fast og timesbasert løn, og har i svært liten grad variabel løn, heller ikkje blant våre leiarar. Alle dei fast tilsette har same bonusordning og pensjonsordning og årleg bonus vært fastsett ved skjønn av styret basert på årets resultat i konsernet. Styret tek omsyn til både finansielle og ikkje finansielle resultat slik som sosiale og miljømessige resultat.
Det føreligg ikkje avtalar om signeringsbonusar, sluttvederlag, tilbakebetaling, aksjeopsjonar, lån eller liknande for medlemmar av styret eller leiinga.
Ingen av våre tilsette er omfatta av kollektive tariffavtalar, men me følger og baserer oss på Havbruksovereinskomsten mellom NHO og LO med omsyn til både arbeidstidsreglar og kompensasjon. Me er òg underlagt reglane i den norske Arbeidsmiljølova, samt tilsyn frå Arbeidstilsynet og Sjøfartsdirektoratet.
2
Eide skal vera ein trygg og forsvarleg arbeidsplass. Me er forplikta til å vedlikehalda ein produktiv arbeidsplass, og i samarbeid med tilsette minimere risikoen for skade og eksponering for helserisikoar.
Eide er forplikta til å kontinuerleg vurdere risiko, følgje opp hendingar og implementere nødvendige tiltak knytt til HMS.
Alle tilsette som arbeidar på sjøen skal ha tilgang på sikringsradio med vass-sensor tilkopla døgnbemanna alarmsentral. Denne skal alltid nyttast ved åleinearbeid eller ved risikofylte operasjonar.
Alle tilsette skal ha tilgang på riktig verneutstyr, og verneutstyret skal nyttast. Ein skal alltid nytte redningsvest eller flytedress om bord i båt.
Alle tilsette skal få nødvendig opplæring, og utstyr som båt, vinsj, nokk og kran skal ikkje nyttast utan at opplæring er dokumentert og nødvendige kurs og sertifikat er bestått.
Alle som utfører arbeid på eit Eide-anlegg skal følgje Eide sine HMS-rutinar.
HMS-styringssystem
Eide har implementert et omfattande og integrert kvalitets- og HMS-system for å ivareta arbeidsmiljø og sikkerheit. Dette systemet er tilgjengeleg for alle tilsette via både web og mobilapplikasjon og omfattar essensielle moduler som dokumenthandtering, avviksrapportering, utstyrsoversikt, prosess-styring, risikovurdering, sjekklister og kompetansestyring.
Systemet sikrar at alle arbeidsrelaterte aktivitetar, frå daglege rutinar til spesielle prosjekt, vert utførte i tråd med både interne standardar og eksterne krav. Viktige lovpålagte krav som systemet dekker inkluderer Internkontrollforskrifta og Akvakulturdriftsforskrifta, og det sikrar at alle tilsette, inkludert midlertidige og innleigde arbeidarar, er inkludert og beskytta under desse retningslinjene. Alle underleverandørar som arbeidar på våre anlegg pliktar å setja seg inn i og følgje våre HMS-reglar, herunder å rapportere avvik og skadar direkte til oss. Det viktig for oss at alle tilsette er aktive deltakarar inn i systemet. Systemet er underlagt jamlege tilsyn og revisjonar, både internt og eksternt, mellom anna i samband med årleg Global GAP-revisjon. HMS-styringssystemet gjeld for hele Eide-konsernet, og er utforma for å fremje ei sikkerheitskultur prega av kontinuerleg forbetring og proaktiv risikohandtering. Systemet legg vekt på å dokumentere og arkivere viktige data som gjennomførte sjekklister, kompetansebevis, revisjonsdokumentasjon og informasjon knytt til avvikshandtering.
Eide har som visjon å setje standarden for framtidas havbruk. Dette gjeld også for internkontroll og risikostyring. Me har komplekse aktivitetar som inneheld mange forskjellige risikomoment. Dette være seg HMS, rømming av fisk, fiskevelferd, utslepp til ytre miljø, omdømme osv. Eide har eit omfattande system for risikovurdering og risikostyring. Dette inkluderer rutinar for å identifisere og vurdere arbeidsrelaterte farar gjennom kontinuerlege og grundige vurderingar som dekkjer både rutinemessige og ekstraordinære situasjonar. For å sikre effektivitet og pålitelegheit i desse prosessane, legg me stor vekt på kompetanseutvikling hjå våre medarbeidarar og nyttar avanserte metodar og teknologiar.
Me erkjenner viktigheita av arbeidarane sin deltaking og bidrag i desse prosessane. Difor har me etablert klare retningslinjer og trygge kanalar for rapportering av farar og potensielle risikoar på arbeidsplassen, og me garanterer at ingen arbeidarar vil møte represaliar for å rapportere slike tilhøve. Vidare har våre tilsette rett til å trekke seg frå arbeidssituasjonar dei meiner er farlege, utan frykt for negative konsekvensar. Dei tilsette er og beskytta mot represaliar gjennom Arbeidsmiljølova.
Ved arbeidsrelaterte hendingar gjennomfører me detaljerte undersøkings-prosessar utforma for å identifisere årsaker og potensielle farar, og for å vurdere risiko knytt til hendingane. Basert på funna i desse undersøkingane, tek me i bruk kontrollhierarkiet for å fastsetje effektive korrigerande tiltak. Gjennom denne prosessen sikrar me ikkje berre effektiv handtering av spesifikke hendingar, men òg kontinuerleg forbetring og styrking av vårt HMS-styringssystem.
Me har eigne verneombod for kvar region som me har jamlege vernerundar saman med. Me har òg månadleg møte mellom leiinga og verneomboda der me tek opp saker som omhandlar HMS. Dette er eit viktig forum for å få til ein konstruktiv dialog mellom verneomboda og leiinga. Verneomboda skal i vareta den tilsette sine interesser i saker som angår arbeidsmiljøet og sjå til at verksemda og arbeidet er innretta slik at omsynet til HMS er sikra. Verneomboda har mellom anna rett til å straks stoppe farleg arbeid dersom hen vurderer at det er naudsynt for å avverje fare for liv eller helse.
Våre tilsette gjennomfører førstehjelpskurs, kurs i rømmingssikring og kurs i bruk av sikringsradio. I tillegg deltek dei i beredskapsøvingar, MOB-øvingar og HMS-gjennomgangar ute på lokasjon. Våre verneombod gjennomfører i tillegg eit utvida obligatorisk HMS-kurs. Kompetansestyring vert gjennomført via ei eiga kompetansematrise slik at me til ei kvar tid har kontroll på kompetansen i selskapet. Naudsynt informasjon om HMS er lett tilgjengeleg for alle tilsette i kvalitetssystemet gjennom vår HMS-handbok.
Alle tilsette er dekka av offentlege helsetenester i Norge, som tilbyr høgkvalitets tenester for heile befolkninga. Alle tilsette er òg dekka av lovpålagt yrkesskadeforsikring. Utover dette er faste tilsette dekka av ei ekstra helseforsikring, samt utvida yrkesskade- og ulykkesforsikring. Alle våre tilsette har tilbod om kiropraktorbehandling for å førebyggje belastningsskadar. Deltaking er frivillig, gratis og gjennomførast i arbeidstida. Me har ei sterkt fokus på å ha det kjekt i lag og har tradisjon for å samlast i lag til sommarfest og julebord.
Selskapa i konsernet er tilknytt bedriftshelseteneste som òg rådgjev i saker som omhandlar HMS. Alle våre faste tilsette får tilbod om fri årleg helsesjekk og bedriftshelsetenesta gjennomfører i tillegg ein årleg statusrapport knytt til yrkesfagleg helse. Her vert mellom anna eksponering mot støv, kjemikaliar, vibrasjon, støy og fysisk belasting kartlagt. Målet med helsekontrollen er å gje tilsette status på eiga helse og tidleg varsel eller førebygging av alvorleg sjukdom. Dei tilsette har anledning til å gjennomføre undersøkinga i si arbeidstid, og arbeidsgjevar sender ut innkalling og informasjon om helseundersøkinga årleg. Resultata frå helseundersøkingane er konfidensielle mellom lege og tilsett, men me mottek aggregerte data.
Me har i 2023 ikkje hatt nokon registrerte arbeidsrelaterte sjukdommar, dødsfall eller yrkesskadar med varige eller alvorlege skadar. Me hadde heller ingen slike tilfelle i 2022. Me har hatt fem arbeidsrelaterte skadar i 2023, mot ei hending i 2022. Dette utgjer fire tilfelle per 200 000 timar arbeida, mot to per 200 000 timar i 2022. Fire av uhella som er registrert var med eigne tilsette og ei var med innleigd personell eller underleverandørar i 2023. I 2022 hadde me òg ei hending med innleigd personell. Alle skadar og hendingar vert følgt opp og behandla i vårt HMS-styringssystem for å identifisere nye risikoar og iverksette tiltak for å sikre at me tek lærdom av hendinga og reduserer risikoen for liknande hendingar i framtida. Sjukefråværet i 2023 var på 3,0%, ein reduksjon frå 3,5% i 2022. Endringar er innanfor normale fluktuasjonar og me har ikkje identifisert nokon spesifikke årsaker.
3
Me skal bidra til å skape og bevare gode møteplassar og levande bygder i områda der me driv, mellom anna gjennom å delta aktivt i lokalsamfunnet, nytte oss av lokalt næringsliv og tilsette lokale arbeidarar og lærlingar.
Me skal bidra til open og konstruktiv dialog med både naboar, myndigheiter og andre, basert på fakta og forsking.
Anlegga våre ligg stort sett ute i distrikta og me er avhengige av støtte og aksept, tilgang på høgt kvalifisert personell og servicebedrifter frå desse bygdene. Sterke bygdesamfunn treng òg eit aktivt lokalt næringsliv. Tilgang på lokale bedrifter med høg kompetanse og kort reiseveg og responstid til anlegga våre er viktig for oss. Eide handlar derfor bevisst mykje av det verksemda treng frå lokale og regionale aktørar. Både nøter, merdar, båtar, arbeidsklede, dykke- og ROV tenester, fraktetenester og slaktetenester vert leverte av lokale selskap i regionen.
Sidan anlegga våre ligg ute i distrikta og me er avhengige av tilgang på høgt kvalifisert personell frå desse områda fokuserer me på å bidra til utdanning. Eide er ein viktig arbeidsgivar i mange lokalsamfunn og ei godkjend læreverksemd både i akvakulturfaget og automasjonsfaget. Me har til ei kvar tid om lag seks lærlingar blant dei tilsette. Verksemda har og eit tett samarbeid med Fusa Vidaregåande skule si akvakulturlinje om både lærlingar, TAF-lærlingar og utplassering av skuleelevar gjennom året og tilpassar opplæringa til skulen sine behov.
Lokale aktivitetar og tiltak er ein viktig del av samfunnet vårt og alle bygdesamfunn er avhengige av gode møteplassar for å vera attraktive stader å bu og arbeide. I Eide står særleg idrettsmentaliteten og konkurranseinstinktet sterkt. Me er difor stolt sponsor av ei rekkje lokale idrettslag og kulturtilbod i nærområda det me driv verksemda vår. Vinteridrett generelt og skiskyting spesielt har ein spesiell plass i Hålandsdalen og i Eide familien. Difor er me òg stolt sponsor for lokale skiskyttartalent som Martin Femsteinevik.
Eide si verksemd nyttar våre felles fjordar for deler av produksjonen. Til gjengjeld bidreg verksemda med store innbetalingar av skattar og avgifter både til den norske staten, til fylket og til kommunane. Noko av dette er i form av vanlege skattar og avgifter som gjeld for alle selskap, slik som selskapsskatt og arbeidsgjevaravgift, medan det er òg ei rekkje særavgifter på næringa som i større eller mindre grad er meint å kompensere for bruken av felles ressursar og areal.
Eide betalar årleg eigedomsskatt på verdien av sjøanlegga til kommunane. Dei fleste kommunane har ein sats på 0,7% av verdien årleg. I 2023 utgjorde dette om lag 0,5 millionar kroner.
Eide betaler òg grunnrenteskatt på den delen av verdiskapinga som skjer i sjøfasen og på kommersielle oppdrettsløyve. Satsen på denne skatten er 25% og kjem i tillegg til den ordinære selskapsskatten på 22%. Inntektene frå grunnrenteskatten går til staten.
Mykje av fisken me produserer går til eksport. Når me eksporterer fisken betaler Eide eksportavgift som igjen består av ei forskingsavgift på 0,3% av eksportverdien og ei marknadsavgift på 0,3% av eksportverdien. Desse avgiftene går til staten og vert nytta til å finansiere forsking og felles marknadsarbeid for å promotere norsk sjømat.
Eide betaler i tillegg ei produksjonsavgift per kg laks produsert. Satsen for 2023 var på 90 øre per kg slakta målt i sløyd vekt og utgjorde for Eide sitt produksjonsvolum om lag 14 millionar kroner. Produksjonsavgifta går inn i Havbruksfondet som igjen vert fordelt til havbrukskommunane etter produksjonskapasitet.
Når Eide skal auke produksjonen kjøper me ekstra kapasitet frå staten på auksjon. Dette sikrar at mest mogeleg av verdiane kjem samfunnet til gode og kan nyttast til gode føremål i kommunane som har stilt areal til rådigheit for havbruk. Innbetalingane frå auksjon av løyve vert òg innbetalte til Havbruksfondet og betalt ut til havbrukskommunane etter produksjonskapasitet. Eide har dei siste tre åra betalt inn 46 millionar kroner for auke av kapasiteten.
I 2023 fekk kommunane der me har våre sjøanlegg utbetalt 10 millionar kroner i fast årleg utbetaling frå Havbruksfondet for Eide sine anlegg. Kommunane som har sett av nye areal eller auka kapasiteten på eksisterande areal, får ei ekstra tildeling for dette. I 2023 har Eide fått auka kapasitet på lokasjonar i Bremanger og Kvinnherad kommune, noko som har gjeve desse to kommunane ei ekstrautbetaling Frå Havbruksfondet på 5 millionar kvar. I tillegg gjekk 2 millionar kroner til Vestland Fylkeskommune slik at samla utbetaling til kommunar og fylke i 2023 knytt til Eide sine anlegg var på 22 millionar kroner.
Alle Eide sine aksjonærar er busette i Noreg og skattar til Noreg. Difor betalar dei òg årleg formuesskatt på verdien av selskapet med ein del til kommunen der aksjonærane er busett og ein del til staten. Formuesskatten er i realiteten ein uheldig særskatt på norsk eigarskap, men har ei viktig rolle for omfordeling i den norske samfunnsmodellen der dei som tener mest og skal bidra mest. For å kunne betale formuesskatten må våre eigarar først ta ut utbytte frå selskapet som i tillegg vert skattlagt med 38% til staten.
I tillegg til desse bidraga direkte frå Eide sine selskap og eigarar bidreg alle Eide sine tilsette med skatteinntekter på løna dei får frå oss, alle våre kundar som kjøper laks i butikken bidreg med meirverdiavgift og alle våre leverandørar bidreg med ringverknadar lokalt som ofte er minst like store som bidraga frå sjølve havbruksnæringa. Lokale elektrofirma, tømrarar, verft og mekaniske bedrifter og mange andre er viktige leverandørar til både Eide og næringa.
Me er sikre på at ei av løysingane for å produsere nok mat til framtidige generasjonar ligg i havet, men me ser òg at dagens oppdrettsnæring har utfordringar som me må være opne om, snakke saman om, og deretter løyse.
Debatten om havbruksnæringa sin påverknad på miljøet rundt anlegga og på vill laksefisk og andre artar, er stadig i mediebilete. I det siste har fokuset på fiskevelferda til oppdrettslaksen òg auka kraftig. I tillegg til den lokale påverknaden næringa vår har, vert den globale miljø- og klimadebatten, med fokus på både dramatiske endringar og berekraftig matproduksjon, òg stadig meir aktuell. Debatten er kompleks, den følger politiske skiljelinjer, er i nokre tilfelle prega av populisme, ideologiske og økonomiske preferansar og interesser. Faktabasert kunnskap brynast mot myter, synsing og feilinformasjon.
Eide vil med sitt visningsanlegg Salmon Eye i Rosendal bidra til faktabasert kunnskap, og setje lokale utfordringar, løysingar og innovasjonar i eit globalt perspektiv, med særleg fokus på dei miljømessige sidene av havbruket. Senteret skal vera fagleg uavhengig av Eide og skal bidra til å styrke kunnskapen om akvakultur hjå publikum. Den faglege uavhengigheta sikrar me ved at det faglege innhaldet vert kvalitetssikra av ei faggruppe med uavhengige ekspertar.
I faggruppa inngår:
• Friede Andersen
• Jostein Bakke
• Konrad Sekkingstad
• Kenneth Bruvik
• Linda Nøstbakken
• Øystein Skaala
Frå kaien i Rosendal tek dei besøkjande plass i dei heilelektriske båtane Malm og Melder, som fraktar ein lydlaust gjennom vatnet på den korte turen ut til Salmon Eye utanfor Snilstveitøy.
Salmon Eye skal med sin unike design vera eit ikon og samtidig by på ei spennande og lærerik oppleving for dei som besøkjer senteret. Eit monument for berekraftig matproduksjon i sjø.
Her skal dei besøkjande både lære, delta aktivt og få anledning til å kome med sine idéar til korleis me saman kan gjere matproduksjon i sjø endå meir berekraftig. Målet med alt som skal skje på Salmon Eye er å inspirere, utdanne og forbetre. Du kan lese meir på www.salmoneye.no
Det er vanskeleg å vurdere effektivitet og resultat av tiltak knytt til omdømme og samfunnsaksept og me har ikkje nokon eigna KPI på dette området. Vår vurdering er at sjølv om næringa sitt omdømme er svekka det siste året, blant anna som følgje av negativ mediemerksemd knytt til lus, skatt og dødelegheit, så har Eide eit godt omdømme. Me opplever i all hovudsak god dialog med både naboar, kommunar og organisasjonar i områda der me driv, og at mange er klar over dei positive ringverknadane verksemda har. Me forsøker òg å minimere påverknad på lokalsamfunnet og har mellom anna redusert støy betydeleg gjennom investering i landstraum som har fjerna bråk frå dieselaggregat. Me håpar og trur òg at tiltak slik som visningssenteret Salmon Eye bidreg positivt til kunnskap, samarbeid og debattklima.
4
Me skal alltid levere trygg og sunn fisk. For å sikre dette skal me ha rutinar som sikrar at med overheldt alle gjeldande grenseverdiar, ha fokus på risikovurdering og hygienisk design, samt sporing og testing. Me skal nytte revisjonar og tredjepartsertifiseringar aktivt, både på eigne anlegg og hjå leverandørar.
Alle våre anlegg er sertifisert etter Global GAP-standarden og me leverer berre fisk til godkjente prosess- og foredlingsanlegg underlagt strenge kontrollar av det norske mattilsynet.
Alle anlegga som slaktar fisk frå Eide har òg eigne uavhengige tredjeparts-sertifiseringar knytt til mattryggleik som BRC for å ivareta, avdekkje og førebyggje risikoar knytt til produksjon av mat. Mattryggleik er eit av seks hovudfelt dekka under Global GAP-sertifiseringa og bygger mellom anna på HACCP-metodikken for å analysere risiko og etablere kritiske kontrollpunkt. Overvaking av reststoff, hygiene og avfallshandtering, og strenge rutinar for sporing av råvarer og produkt er og omfatta.
Me har i tillegg implementert eigne retningsliner for å sikre trygge råvarer og produkt i vårt kvalitetsstyringssystem. Ved eventuelle avvik gjennomfører me årsaksanalyse og implementerer ekstra rutinar og tiltak ved behov. Me har eigen samfunnskontakt og som har kontinuerleg dialog med ulike interessentar, og eigen mattryggleikansvarleg som har ansvar for dialog med våre kundar og leverandørar rundt mattryggleik.
Det norske Helsedirektoratet anbefaler i dag å ete fisk til middag to til tre gonger per veke, og at minimum eit av desse måltida er feit fisk som for eksempel laks eller aure. Laks og aure er ei lettfordøyeleg proteinkjelde. Den er rik på omega-3-fettsyrer, protein og feittløyselege vitamin som vitamin D, selen, vitamin B12, vitamin A, jod og antioksidantar. Norsk laks og aure er i tillegg naturleg fri for Anisakis (på norsk «kveis» eller rundorm), noko som gjer at det er ein av få fiskar som kan etast rå utan å måtte frysast eller varmebehandlast først.
Oppdrettslaks inneheld noko mindre Omega-3 enn vill laksefisk på grunn av planteingrediensar i fôret, men er framleis ei særs god kjelde til Omega-3. Til gjengjeld gjer dei same ingrediensane at oppdrettslaks inneheld mindre miljøgift enn ein tilsvarande vill fisk, sidan miljøgift i all hovudsak kjem frå dei marine ingrediensane som vert akkumulerte i villfisken når dei et annan villfisk.
I vårt fôr nyttar me no fiskeolje som er reinsa for miljøgift (dioksinar), noko som gjer at vår fisk kan få meir marine råvarer i dietten som igjen gjer meir Omega-3, utan at den inneheld meir miljøgift. Ja takk, begge deler!
Når du et laks og aure frå Eide kan du i tillegg være trygg på at fisken aldri har vore behandla med antibiotika, tilsett hormon eller genmodifiserte ingrediensar, noko som er viktig for våre kundar.
Me har ikkje hatt nokon negative hendingar av betydning knytt til mattryggleik det siste året, og ingen av våre produkt har vorte tilbakekald. Me har heller ikkje registrert brot med regelverk knytt til mattryggleik som har ført til verken bøter eller advarslar for oss.
5
All fisken me produserer er Global GAP sertifisert, noko som mellom anna inneber strenge krav til sporing og mattryggleik. Eide er òg sertifiserte som karbonnøytral bedrift og me kan tilby sertifisert karbonnøytral laks, der alle karbonavtrykka i verdikjeda til produktet er kompensert for. Me produserer òg økologisk laks, sertifisert etter EU sin økologistandard av Debio. Kvardagen vår er eit kontinuerleg arbeid for betre kvalitet. Det handlar om å ha fagleg flinke og lokalt forankra tilsette som alle har same mål: Å produsera laksefisk av høgaste kvalitet. All fisken vår har òg eit høgt innhald av Omega-3 og er sjølvsagt produsert utan verken antibiotika, tilsette hormon eller GMO-råvarer.
Den økologiske laksen vår er klekka i vårt eige klekkjeri ved Skogseidvatnet. Her vert den tatt godt vare på av Frøydis og dei andre tilsette i KJ Eide. Etter eit opphald hjå Svein og Frode på setjefiskanlegget Lialaks i det vakre øysamfunnet Solund er fisken klar for sjøen. Då står røktarteamet vårt klar til å ta i mot den ved eit av våre økologisk sertifiserte sjøanlegg, der den får ekstra god plass og eige økologisk fôr.
Fjordauren vår produserer me i Osterfjorden. Osterfjorden har spesielt gode forhold for produksjon av aure, og har i mange år vert heimstad for aureproduksjonen vår. Her får den godt stell hjå driftsleiar Stein Inge og teamet hans. Aure er ein laksefisk som har mykje til felles med den atlantiske laksen, og mange synes at auren smakar endå betre enn laksen!
I tillegg til økologisk laks og aure kan Eide også tilby sertifisert karbonnøytral laks. All laks frå Eide har eit lågt karbonavtrykk, og me har gjort mange tiltak for å redusere avtrykka, noko du kan lese om i denne rapporten. For den karbonnøytrale laksen har me i tillegg kompensert for alle dei resterande karbonutsleppa i verdikjeda til fisken, inkludert fôret som står for den største delen av utsleppa.
6
For å mette ei stadig veksande befolkning trengs det difor meir mat, men mykje av dagens landbruk er under aukande press. Dei villfanga marine råvarene er det òg avgrensa tilgang på. Etter vårt syn er det difor heilt avgjerande at me satsar på havbruket for å sikre nok mat i framtida. Samtidig har havbruk òg sine eigne utfordringar som må løysast, mellom anna med parasittar som lakselus, sjukdommar, rømming og utslepp av næringssalt. Det er viktig for oss og for våre interessentar at me bidreg til å løyse desse utfordringane slik at akvakulturnæringa kan realisere sitt fulle potensial.
Der visningssenteret på Salmon Eye tek for seg den faglege og vitskapelege sida av desse problemstillingane, tek restauranten Iris i bruk andre sansar og verkemiddel og inviterer sine gjestar med på ei unik reise. Ein ekspedisjon gjennom norsk natur med fokus på utfordringar og mogelegheiter knytt til matproduksjon, kultur, smak og opplevingar.
Konseptet Iris handlar om innovasjon, mot og nytenking og smeltar saman Eide sin visjon om å sette standarden for framtidas havbruk, med teamet på Iris sitt mål om å skape unike smaksopplevingar frå lokale og til tider uventa råvarer.
Noreg er ein stor havbruksnasjon, men me lagar for det meste laks. Globalt sett utgjer derimot laks ei svært liten del av akvakulturproduksjonen. Det er eigentleg berre fantasien som set grenser for kva me kan produsere i havet. Alt frå tang og tare, til skjell, sjøpølser og kråkebollar kan produserast berekraftig med akvakultur! Alt handlar om at me må lære oss å dyrka havet på same måte som me gjennom tusenvis av år har lært oss å dyrke landjorda.
Gjennom Iris vil me vise fram breidda av det norske fjordar har å by på, utfordre gjestane til å utforske nye smakar og råvarer og slik bidra til å få folk til å ete meir mat frå havet i framtida.
At utsikta over Rosendals-Alpane kombinert med den unike arkitekturen til Salmon Eye og plasseringa midt i Hardangerfjorden i seg sjølv er ei unik oppleving håpar me bidreg til å gjere eit besøk her til ei endå meir minnerik og inspirerande oppleving!
